ਸਾਵਧਾਨ! ਕੀ ਤੁਹਾਡੀ ਦਵਾਈ ਨਕਲੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ? ਹਿਮਾਚਲ ,ਪੰਜਾਬ ਸਮੇਤ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਕੁਆਲਿਟੀ ਟੈਸਟ ਵਿੱਚ ਫੇਲ੍ਹ
Delhi 21 December 2025 ( Jobs of today)ਸਿਹਤ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਰਮਾਇਆ ਹੈ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਇਲਾਜ ਲਈ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਹੀ ਖ਼ਰਾਬ ਨਿਕਲਣ ਤਾਂ ਇਹ ਜਾਨਲੇਵਾ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਡਰੱਗ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਅਥਾਰਟੀ (CDSCO) ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰਿਪੋਰਟ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹੜਕੰਪ ਮਚਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਬਣਿਆ 'ਸਬ-ਸਟੈਂਡਰਡ' ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਗੜ੍ਹ
ਤਾਜ਼ਾ ਕੁਆਲਿਟੀ ਆਡਿਟ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੀਆਂ 205 ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਸੈਂਪਲ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 'ਘਟੀਆ ਦਰਜੇ' (Not of Standard Quality - NSQ) ਐਲਾਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਿਸਟ ਵਿੱਚ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ, ਜਿੱਥੋਂ ਦੀਆਂ 49 ਦਵਾਈਆਂ ਕੁਆਲਿਟੀ ਟੈਸਟ ਵਿੱਚ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਕੁੱਲ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਏ ਸੈਂਪਲਾਂ ਦਾ ਲਗਭਗ 23.09 ਫੀਸਦੀ ਬਣਦਾ ਹੈ।
ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਦਯੋਗਿਕ ਖੇਤਰ ਜਿੱਥੇ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਮਿਲੀ:
- ਬੱਦੀ (Baddi)
- ਬਰੋਟੀਵਾਲਾ (Barotiwala)
- ਨਾਲਾਗੜ੍ਹ (Nalagarh)
- ਕਾਲਾ ਅੰਬ (Kala Amb) - ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਇੱਕੋ ਯੂਨਿਟ ਦੇ 5 ਸੈਂਪਲ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਏ ਹਨ
- ਸੋਲਨ, ਪਾਉਂਟਾ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਊਨਾ
ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਥਿਤੀ
ਇਸ ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਗੁਆਂਢੀ ਰਾਜ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਵੀ 3 ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਸੈਂਪਲ ਫੇਲ੍ਹ ਪਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਵੱਡੇ ਫਾਰਮਾ ਹੱਬ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਪਲਾਈ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਉੱਤੇ ਇਸ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਕਿਹੜੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਫੇਲ੍ਹ?
ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦਵਾਈਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:
- ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ: ਵੱਖ-ਵੱਖ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ
- ਸ਼ੂਗਰ ਤੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ: ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਅਤੇ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ
- ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗ: ਕਾਰਡੀਅਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਦਵਾਈਆਂ
- ਹੋਰ: ਖੰਘ ਦੇ ਸਿਰਪ, ਦਰਦ ਨਿਵਾਰਕ (Painkillers) ਅਤੇ ਆਇਰਨ ਸਪਲੀਮੈਂਟਸ
ਦਵਾਈਆਂ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ
ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਦਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਕਮੀਆਂ ਪਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ:
- Dissolution (ਘੁਲਣਸ਼ੀਲਤਾ): ਦਵਾਈਆਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਘੁਲ ਨਹੀਂ ਰਹੀਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਲਾਜ ਬੇਅਸਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- Active Ingredient: ਦਵਾਈ ਵਿੱਚ ਅਸਲ ਤੱਤ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਪਾਈ ਗਈ।
- Identification: ਦਵਾਈ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਵੇਰਵੇ ਟੈਸਟ ਵਿੱਚ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਏ।
ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ
ਸਟੇਟ ਡਰੱਗ ਕੰਟਰੋਲਰ ਡਾ. ਮਨੀਸ਼ ਕਪੂਰ ਨੇ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ:
- ਸਬੰਧਤ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਕਾਰਨ ਦੱਸੋ ਨੋਟਿਸ (Show-cause notices) ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
- ਖਰਾਬ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਬੈਚਾਂ ਨੂੰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਵਾਪਸ ਮੰਗਵਾਉਣ (Recall) ਦੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ।
- ਦੋਸ਼ੀ ਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ ਯੂਨਿਟਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਨੋਟ: ਕਿਸੇ ਵੀ ਦਵਾਈ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਦੀ ਮਿਆਦ (Expiry) ਜ਼ਰੂਰ ਚੈੱਕ ਕਰੋ ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਰਜਿਸਟਰਡ ਮੈਡੀਕਲ ਸਟੋਰ ਤੋਂ ਹੀ ਦਵਾਈ ਖਰੀਦੋ।
