ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ
ਮਾਡਲ ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਪੱਤਰ (ਵਿਗਿਆਨ – ਕਲਾਸ 10) SET 2
ਸਤੰਬਰ ਪ੍ਰੀਖਿਆ – 2025
Set – 2
ਸਮਾਂ: 3 ਘੰਟੇ
ਕੁੱਲ ਅੰਕ: 80
ਹਦਾਇਤਾਂ:
-
ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਕਰਨੇ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹਨ।
-
ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ:
-
ਭਾਗ A – 16 ਪ੍ਰਸ਼ਨ (1 ਅੰਕ)
-
ਭਾਗ B – 18 ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚੋਂ 14 ਕਰਨੇ ਹਨ (2 ਅੰਕ)
-
ਭਾਗ C – 9 ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚੋਂ 7 ਕਰਨੇ ਹਨ (3 ਅੰਕ)
-
ਭਾਗ D – 3 ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ਹਰ ਇੱਕ 5 ਅੰਕ, Internal Choice ਸਮੇਤ)
-
ਭਾਗ – A (1 ਅੰਕ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ)
Question 1 (i–xvi): ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਹੀ ਜਵਾਬ ਚੁਣੋ –
i. ਮਨੁੱਖੀ ਖੂਨ ਵਿਚ ਆਕਸੀਜਨ ਨੂੰ ਵਾਹੁਣ ਵਾਲਾ ਰੰਗਦਰਵਿਆ ਹੈ –
a) ਹਿਮੋਗਲੋਬਿਨ b) ਕਲੋਰੋਫਿਲ c) ਮਾਈਲਿਨ d) ਐਮੀਲੇਜ਼
ii. ਪੌਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜੜਾਂ ਹੇਠਾਂ ਵੱਲ ਵਧਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਹ ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਗਤੀ ਹੈ?
a) ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਅਨੁਵਰਤਨ b) ਭਾਰ ਅਨੁਵਰਤਨ c) ਸੰਪਰਕ ਅਨੁਵਰਤਨ d) ਰਸਾਇਣਕ ਅਨੁਵਰਤਨ
iii. ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਗੁਰਦੇ ਦੀ ਮੂਲ ਇਕਾਈ ਕਿਹੜੀ ਹੈ?
a) ਨਿਊਰੋਨ b) ਨੇਫ੍ਰੋਨ c) ਵਿਲਾਈ d) ਐਲਵੀਓਲਾਈ
iv. ਹਾਈਡ੍ਰਾ ਵਿੱਚ ਜਣਨ ਕਿਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
a) ਬੀਜਾਣੂ ਬਣਾਉਣ ਨਾਲ b) ਕਲੀਕਰਨ ਨਾਲ c) ਖੰਡਨ ਨਾਲ d) ਗ੍ਰਾਫਟਿੰਗ ਨਾਲ
v. ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਵਿੱਚ ਜਣਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ –
a) ਦੋ ਖੰਡਨ ਨਾਲ b) ਕਲੀਕਰਨ ਨਾਲ c) ਬੀਜਾਣੂ ਨਾਲ d) ਸੰਯੋਜਨ ਨਾਲ
vi. ਮਟਰ ਦੇ ਪੌਦਿਆਂ ’ਤੇ ਮੈਂਡਲ ਨੇ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤੇ ਕਿਉਂਕਿ –
a) ਬੀਜ ਛੋਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ b) ਪੌਦੇ ਜਲਦੀ ਵੱਧਦੇ ਹਨ c) ਸਪਸ਼ਟ ਵਿਰੋਧੀ ਲੱਛਣ ਮਿਲਦੇ ਹਨ d) ਇਹ ਬਾਰਹਮਾਸੀ ਹਨ
vii. ਦੂਰਦਰਸ਼ੀਤਾ (Hypermetropia) ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹੜਾ ਲੈਂਸ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
a) ਉੱਤਲ ਲੈਂਸ b) ਅਵਤਲ ਲੈਂਸ c) ਸਿਲਿੰਡਰੀ ਲੈਂਸ d) ਪ੍ਰਿਜ਼ਮ
viii. ਮਨੁੱਖੀ ਅੱਖ ਦੀ ਨੇੜਲੀ ਬਿੰਦੂ ਦੀ ਦੂਰੀ ਹੈ –
a) 2.5 cm b) 25 cm c) 2.5 m d) 25 m
ix. ਦਰਪਣ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਸੀਧਾ ਅਤੇ ਛੋਟਾ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਕਿਹੜਾ ਦਰਪਣ ਦਿੰਦਾ ਹੈ?
a) ਅਵਤਲ b) ਉੱਤਲ c) ਸਮਤਲ d) ਕੋਈ ਨਹੀਂ
x. ਕਿਸੀ ਮਾਧਿਅਮ ਦਾ ਅਪਵਰਤਨ ਅੰਕ ਵੱਧ ਹੋਣ ਦਾ ਭਾਵ ਹੈ –
a) ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ੀ ਘਣਤਾ ਘੱਟ ਹੈ
b) ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ੀ ਘਣਤਾ ਵੱਧ ਹੈ
c) ਉਸ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਚੱਲਦਾ ਹੈ
d) ਕੋਈ ਨਹੀਂ
xi. ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਸਾਨੂੰ ਵੇਖਣ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ –
a) ਪਰਾਵਰਤਨ b) ਅਪਵਰਤਨ c) ਵਿਖੰਡਨ d) ਵਿਕੀਰਨ
xii. ਜੈਵ-ਅਕਵਘਟਨਸ਼ੀਲ ਪਦਾਰਥ ਦਾ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ –
a) ਪਲਾਸਟਿਕ b) ਕਾਗਜ਼ c) ਡੀ.ਡੀ.ਟੀ d) ਰਬੜ
xiii. ਭੋਜਨ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਆਹਾਰੀ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਕੌਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
a) ਉਤਪਾਦਕ b) ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ c) ਮਾਸਾਹਾਰੀ d) ਵਿਘਟਕ
xiv. ਮਨੁੱਖੀ ਦਿਮਾਗ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਭਾਗ ਹੈ –
a) ਸੈਰੀਬ੍ਰਮ b) ਸੈਰੀਬੈਲਮ c) ਮੈਡੂਲਾ d) ਹਾਈਪੋਥੈਲਮਸ
xv. ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਕਿਹੜੇ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਜ਼ਾਈਲਮ ਅਤੇ ਫਲੋਐਮ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
a) ਪੱਤਾ b) ਜੜ c) ਤਣਾ d) ਉੱਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ
xvi. ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਕਿਹੜੇ ਅੰਗ ਰਾਹੀਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ?
a) ਦਿਲ b) ਗੁਰਦੇ c) ਫੇਫੜੇ d) ਆੰਦ੍ਰ
Follow Our WhatsApp Channels
Stay informed with the latest updates by joining our official WhatsApp channels.
PUNJAB NEWS ONLINE
Get real-time news and updates from Punjab directly on your phone.
Follow PUNJAB NEWS ONLINE
Department of School Education
Receive official announcements and information from the Department of School Education.
Follow Dept. of School Education
Question Paper Service
Get question paper PDFs and Word files at a minimum cost.
WhatsApp 9464496353
Please ensure you have the latest version of WhatsApp installed to access these channels and services. Links open in a new tab.
ਭਾਗ – B (2 ਅੰਕ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ)
Question 2–18 (ਕਰਨੇ 14 ਹਨ)
-
ਮਨੁੱਖੀ ਗੁਰਦੇ ਵਿੱਚ ਨੇਫ੍ਰੋਨ ਦੀ ਬਣਤਰ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ।
-
ਮਨੁੱਖੀ ਦਿਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਭਾਗਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਲਿਖੋ।
-
ਸੈਰੀਬ੍ਰਮ ਅਤੇ ਸੈਰੀਬੈਲਮ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਲਿਖੋ।
-
ਪੌਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਥਾਈਲੀਨ ਹਾਰਮੋਨ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦੱਸੋ।
-
ਅਮੀਬਾ ਅਤੇ ਪੈਰਾਮੀਸਿਅਮ ਦੇ ਜਣਨ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਲਿਖੋ।
-
ਬੀਜਾਣੂ ਦੁਆਰਾ ਜਣਨ ਦੇ ਲਾਭ ਸਮਝਾਓ।
-
ਮੈਂਡਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਲਈ ਮਟਰ ਦੇ ਪੌਦੇ ਕਿਉਂ ਚੁਣੇ?
-
ਪ੍ਰਬਲ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰਬਲ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਦੱਸੋ।
-
ਲਿੰਗੀ ਜਣਨ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਲਈ ਕਿਵੇਂ ਲਾਭਕਾਰੀ ਹੈ?
-
ਉੱਤਲ ਦਰਪਣ ਦੇ ਚਿੱਤਰ ਬਣਨ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਲਿਖੋ।
-
ਅਵਤਲ ਦਰਪਣ ਵੱਲੋਂ ਵਸਤੂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਬਣਨ ਦੀ ਇਕ ਸਥਿਤੀ ਸਮਝਾਓ।
-
ਹਵਾ ਤੋਂ ਕੁੱਚ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਰੇਖਾ ਦਾ ਅਪਵਰਤਨ ਚਿੱਤਰ ਸਮੇਤ ਦੱਸੋ।
-
ਮਨੁੱਖੀ ਅੱਖ ਦੇ ਨੇੜੇ ਬਿੰਦੂ ਅਤੇ ਦੂਰਲੇ ਬਿੰਦੂ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਦਿਓ।
-
ਮਯੋਪੀਆ (ਨਜ਼ਦੀਕ ਨਾਹ ਵੇਖਣ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ) ਦਾ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਉਪਚਾਰ ਦੱਸੋ।
-
ਮਨੁੱਖੀ ਅੱਖ ਦੀ ਬਣਤਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਭਾਗ ਲਿਖੋ।
-
ਜੈਵ-ਅਕਵਘਟਨਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਅਕਵਘਟਨਸ਼ੀਲ ਪਦਾਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਦੱਸੋ।
-
ਭੋਜਨ ਲੜੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਤੁਲਨ ਲਈ ਕਿਵੇਂ ਲਾਭਕਾਰੀ ਹੈ?
ਭਾਗ – C (3 ਅੰਕ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ)
Question 19–27 (ਕਰਨੇ 7 ਹਨ)
-
ਮਨੁੱਖੀ ਸਾਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰੋ।
-
ਮਨੁੱਖੀ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਚਿੱਤਰ ਸਮੇਤ ਦਿਖਾਓ।
-
ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਭਾਗ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਲਿਖੋ।
-
ਪੌਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਚਾਰ ਹਾਰਮੋਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਅਤੇ ਕਾਰਜ ਲਿਖੋ।
-
ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਅਲਿੰਗੀ ਜਣਨ ਦੀਆਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਿੰਨ ਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰੋ।
-
ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਨਰ ਅਤੇ ਮਾਦਾ ਗੈਮੀਟਾਂ ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੱਸੋ।
-
ਮੈਂਡਲ ਦੇ ਡਾਈਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਪ੍ਰਯੋਗ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸਮਝਾਓ।
-
ਪ੍ਰਾਵਰਤਨ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰੋ ਉਦਾਹਰਣ ਸਮੇਤ।
-
ਮਨੁੱਖੀ ਅੱਖ ਵਿੱਚ ਅਸਟੀਗਮੈਟਿਜ਼ਮ ਅਤੇ ਪ੍ਰੈਸਬਾਇਪੀਆ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਉਪਚਾਰ ਦੱਸੋ।
Follow Our WhatsApp Channels
Stay informed with the latest updates by joining our official WhatsApp channels.
PUNJAB NEWS ONLINE
Get real-time news and updates from Punjab directly on your phone.
Follow PUNJAB NEWS ONLINE
Department of School Education
Receive official announcements and information from the Department of School Education.
Follow Dept. of School Education
Question Paper Service
Get question paper PDFs and Word files at a minimum cost.
WhatsApp 9464496353
Please ensure you have the latest version of WhatsApp installed to access these channels and services. Links open in a new tab.
ਭਾਗ – D (5 ਅੰਕ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ)
Question 28
ਮਨੁੱਖੀ ਇਸਤ੍ਰੀ ਜਣਨ ਤੰਤਰ ਦਾ ਚਿੱਤਰ ਬਣਾ ਕੇ ਵਰਣਨ ਕਰੋ।
ਜਾਂ
ਮਨੁੱਖੀ ਪੁਰਸ਼ ਜਣਨ ਤੰਤਰ ਦਾ ਚਿੱਤਰ ਬਣਾ ਕੇ ਵਰਣਨ ਕਰੋ।
Question 29
ਅਵਤਲ ਦਰਪਣ ਵਿੱਚ ਵਸਤੂ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਥਾਨਾਂ ਉੱਤੇ ਚਿੱਤਰ ਬਣਨ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਚਿੱਤਰ ਸਮੇਤ ਸਮਝਾਓ।
ਜਾਂ
ਉੱਤਲ ਲੈਂਸ ਦੁਆਰਾ ਵਸਤੂ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਥਾਨਾਂ ਉੱਤੇ ਚਿੱਤਰ ਬਣਨ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਚਿੱਤਰ ਸਮੇਤ ਸਮਝਾਓ।
Question 30
ਅਪਵਰਤਨ ਦਾ ਨਿਯਮ ਸਮਝਾਓ ਅਤੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸਾਬਤ ਕਰੋ।
ਜਾਂ
ਪਰਾਵਰਤਨ ਦੇ ਨਿਯਮ ਸਮਝਾਓ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਯੋਗ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਦਰਸਾਓ।
Punjab School Education Board
Model Question Paper (Science – Class 10)
September Examination – 2025
Set – 2
Time: 3 Hours
Maximum Marks: 80
Instructions:
-
All questions are compulsory.
-
The question paper is divided into four parts:
-
Part A – 16 Questions (1 mark each)
-
Part B – 18 Questions (attempt 14, 2 marks each)
-
Part C – 9 Questions (attempt 7, 3 marks each)
-
Part D – 3 Questions (5 marks each, with internal choice)
-
Part – A (1 Mark Questions)
Question 1 (i–xvi): Choose the correct option.
i. The respiratory pigment in human blood that carries oxygen is –
a) Haemoglobin b) Chlorophyll c) Myelin d) Amylase
ii. Roots of plants grow downwards due to –
a) Phototropism b) Geotropism c) Thigmotropism d) Chemotropism
iii. The basic structural and functional unit of kidney is –
a) Neuron b) Nephron c) Villi d) Alveoli
iv. Hydra reproduces by –
a) Spore formation b) Budding c) Fragmentation d) Grafting
v. Reproduction in bacteria takes place by –
a) Binary fission b) Budding c) Spore formation d) Conjugation
vi. Mendel selected pea plants for his experiments because –
a) Seeds are small
b) Plants grow quickly
c) They show distinct contrasting traits
d) They are perennial
vii. Hypermetropia (farsightedness) can be corrected by –
a) Convex lens b) Concave lens c) Cylindrical lens d) Prism
viii. The near point of a normal human eye is –
a) 2.5 cm b) 25 cm c) 2.5 m d) 25 m
ix. The mirror which always gives an erect and diminished image is –
a) Concave mirror b) Convex mirror c) Plane mirror d) None
x. A medium with higher refractive index means –
a) Less optical density
b) Greater optical density
c) Light travels faster
d) None of these
xi. The reason we can see objects on Earth in sunlight is –
a) Reflection b) Refraction c) Dispersion d) Scattering
xii. An example of a biodegradable substance is –
a) Plastic b) Paper c) DDT d) Rubber
xiii. The second trophic level in a food chain is occupied by –
a) Producers b) Herbivores c) Carnivores d) Decomposers
xiv. The largest part of the human brain is –
a) Cerebrum b) Cerebellum c) Medulla d) Hypothalamus
xv. Xylem and phloem tissues in plants are found in –
a) Leaf b) Root c) Stem d) All of these
xvi. In human beings, carbon dioxide is removed from the body through –
a) Heart b) Kidneys c) Lungs d) Intestine
Part – B (2 Mark Questions)
Question 2–18 (Attempt 14 out of 18)
-
Describe the structure of a nephron in human kidney.
-
Name the main parts of the human heart and their functions.
-
Differentiate between Cerebrum and Cerebellum.
-
Write the role of Ethylene hormone in plants.
-
Differentiate between reproduction in Amoeba and Paramecium.
-
State the advantages of reproduction through spores.
-
Why did Mendel choose pea plants for his experiments?
-
Differentiate between Dominant and Recessive traits.
-
How is sexual reproduction advantageous for a species?
-
State the characteristics of images formed by convex mirror.
-
Explain one case in which concave mirror forms a magnified image of an object.
-
Draw a ray diagram to show refraction of light from air to glass.
-
Define near point and far point of the human eye.
-
State the cause and correction of Myopia (short-sightedness).
-
Write the main parts of the human eye.
-
Differentiate between biodegradable and non-biodegradable substances.
-
How does a food chain help in maintaining ecological balance?
Part – C (3 Mark Questions)
Question 19–27 (Attempt 7 out of 9)
-
Describe the process of respiration in humans.
-
Draw a labelled diagram to show the circulation of blood in the human heart.
-
Write the functions of three main parts of the brain.
-
Name four major plant hormones and write their functions.
-
Explain any three methods of asexual reproduction in plants/animals.
-
Explain the process of fertilization in human beings.
-
Explain Mendel’s dihybrid cross and its conclusion.
-
Explain the laws of reflection with an example.
-
State the causes and corrections of Astigmatism and Presbyopia.
Part – D (5 Mark Questions)
Question 28
Draw a neat diagram of the female reproductive system in humans and describe its structure.
OR
Draw a neat diagram of the male reproductive system in humans and describe its structure.
Question 29
Explain image formation in concave mirror with ray diagrams for different positions of object.
OR
Explain image formation in convex lens with ray diagrams for different positions of object.
Question 30
Explain the laws of refraction with the help of a ray diagram.
OR
State the laws of reflection of light and verify them with an experiment.
